Pagina's

woensdag 9 oktober 2013

'Ik voel me schuldig dat het goed met me gaat'


“Lieverd, ik wilde je even laten weten dat we morgen naar huis komen.” De stem van mijn moeder trilde door de telefoon vanuit Frankrijk. “Ik heb een knobbeltje in mijn borst. En het is waarschijnlijk niet onschuldig.”
Dat wat ik zo vaak had gelezen, voelde ik nu zelf gebeuren: alsof de grond onder mijn voeten vandaan zakte. Mijn sportieve en kerngezonde moeder, die net met mijn vader richting Zuid-Europa was vertrokken om zoals ieder jaar drie maanden met de caravan rond te reizen? Ik kon het nauwelijks geloven. Maar de arts in Frankrijk was heel duidelijk geweest: het was geen melkkliertje, geen cyste, dus verder onderzoek was nodig. Aldus geschiedde. Een echo, een mammografie, een naald in de knobbel, en een paar uur later de uitslag: kwaadaardig. Borstkanker.
“Maar u gaat er niet dood aan hoor, mevrouw”, besloot de oncoloog zijn verhaal blijmoedig.
Zijn woorden luidden een stroom van verder goed nieuws in. De MRI-scan toonde geen uitzaaiingen. De poortwachtersklier bleek schoon. De tumor was uitstekend te opereren. De borst ging er af, maar werd tijdens de operatie door de plastisch chirurg keurig vervangen door een prothese. Chemotherapie of bestraling bleken niet nodig; wel vijf jaar lang het slikken van een dagelijkse hormoonpil, maar, zoals mijn moeder zei, ‘dat heb ik heel lang geleden ook jaren gedaan.’

Deze maand is borstkankermaand. Reden voor stichting Pink Ribbon om ons via advertenties en billboards te confronteren met het schokkende feit dat dagelijks negen vrouwen in Nederland overlijden aan deze ziekte. Iets dat hoognodig aandacht verdient: patiënten zouden in hun omgeving namelijk op weinig begrip kunnen rekenen omdat borstkanker steeds meer wordt gezien als een ziekte die prima te genezen is. Niets is minder waar, aldus Pink Ribbon. Het is doodsoorzaak nummer één voor vrouwen tussen de 35 en 55, het treft 1 op de 8 vrouwen, en zo gaat het op de website nog even door met morbide feiten.
Interessant is dan ook dat KWF Kankerbestrijding – toch eveneens een fondsenwervende organisatie  - op haar site een ietwat ander beeld schetst. Op nummer één van de top 10 van fabels over borstkanker staat: aan borstkanker ga je altijd dood. Hoewel vrouwen inderdaad kunnen sterven aan borstkanker, overleven veel vrouwen de ziekte, schrijft KWF. De kans dat een vrouw na 10 jaar nog in leven is, is in Nederland zo’n 75% en de kans om na 5 jaar nog in leven te zijn is zo’n 85%.
Maar dergelijke hoopgevende informatie staat nou nooit eens in advertenties. Want dat brengt geen geld in het laatje.

Toen mijn moeder op haar sportclub, kerkkoor en vrijwilligerswerk over haar diagnose vertelde, was ze verbijsterd over de hoeveelheid lotgenotes die ze bleek te hebben. Stuk voor stuk inmiddels kerngezonde vrouwen. Dit, in combinatie met de positieve boodschap van de artsen en haar eigen nuchtere houding die na de eerste schrik weer de overhand kreeg, maakte dat mijn moeder ‘het knobbeltje’ al snel in het voor haar geldende perspectief plaatse: iets vervelends dat eruit moest om daarna weer vrolijk verder te kunnen.
Die houding was voor sommige mensen in haar omgeving een stap te ver. Van voortdurende uitroepen hoe verschrikkelijk het allemaal niet was tot kaarten met teksten die haar het gevoel gaven alsof ze nog maar een paar weken te leven had: het woord ‘kanker’ bleek een emotie los te maken die soms niet te relativeren viel door de feiten over haar situatie. Van het onbegrip waar Pink Ribbon over rept, was niets te bekennen. Integendeel. Vooral het feit dat haar borst eraf ging, deed mensen denken dat het goed mis was, terwijl dit werd gedaan om de puur esthetische reden dat er bij het enkel wegsnijden van de tumor nauwelijks wat over zou blijven van mijn moeders bescheiden cupmaat. “Ik voel me soms schuldig dat het goed met me gaat”, vertrouwde mijn moeder me eens toe na weer enkele goedbedoelde, maar haar ernstig verlegen makende uitingen van intens medelijden over ‘haar lot’.
Kanker wordt nog vaak gezien als doodvonnis, iets wat ook deze borstkankermaand weer gevoed wordt door Pink Ribbon. En het is verschrikkelijk dat dit voor teveel mensen met borstkanker helaas het geval is; meer onderzoek naar genezing is alleen maar toe te juichen. Maar een iets eerlijker verhaal over kanker zou niet misstaan. Al was het maar om de angst van patiënten en hun omgeving niet groter te maken dan voor hun specifieke situatie nodig. Net zoals ieder mens, is ook ieder knobbeltje anders. En gelukkig ook  vaak genoeg een kwestie van ‘ding eruit en klaar’, zoals godzijdank bij mijn moeder het geval was, en allesbehalve het einde van de wereld.
Volgend jaar wordt de caravan weer gewoon van stal gehaald.

Dit artikel is woensdag 9 oktober 2013 gepubliceerd op de opiniepagina van de Volkskrant

1 opmerking:

  1. Hoi SuuS
    Wat toevallig dat ik precies de dag daarvoor schreef over de borstkankermaand en hoe boos het me kan maken. Altijd fijn te weten dat ik niet de enige (suus) ben die daar zo over denkt :)

    BeantwoordenVerwijderen