Minstens twee van de drie dagen waarop ik mijn dochter naar het kinderdagverblijf breng, worden zij en ik begroet door een stuk of vier dolenthousiaste kindjes gehuld in een suikerzoete roze jurk uit de verkleedkist. Ze stormen ze op mijn dochter af om haar een aai over haar bol of een zoen te geven, en paraderen vervolgens weer verder. Lotte, Iris, Sanne en Pieter (niet hun echte namen) voelen zich échte prinsessen.
Nee, Pieter is niet stiekem een meisje met ouders die het leuk vonden hun duifje een bijzondere naam te geven. Pieter is met zijn 3,5 lentes de oudste jongen van de op wat baby’s na voornamelijk uit meisjes bestaande groep op het kinderdagverblijf, en bijzonder goed geïntegreerd. Net als de dames danst hij fanatiek pirouettes op de muziek van K3.
Het was Pieter aan wie ik moest denken toen ik vernam dat het onderwerp ‘man op het kinderdagverblijf’ in de oudercommissie van de opvanglocatie ter sprake was gekomen. De koepelorganisatie van het dagverblijf hanteert als beleid dat ze geen onderscheid maakt in haar aannamebeleid: niet naar geloof, niet naar afkomst, en ook niet naar geslacht. Het was dan ook niet uitgesloten dat op een dag, bijvoorbeeld bij ziekte of vakantie van de juffen, een meester op het dagverblijf zijn intrede zou doen. Dit was voor twee ouders aanleiding gebleken een woedende brief te schrijven naar de koepelorganisatie en voor drie anderen om te dreigen met overplaatsing van hun spruiten. Belachelijk, was mijn eerste reactie, maar ik bleek in de minderheid: in mijn omgeving kozen de meesten – inclusief mijn man – de kant van de bezwaar makende ouders.
Maar hoe aandoenlijk en helemaal prima het wat mij betreft ook is dat Pieter graag voor prinses speelt, en hoe geweldig ik het ook vind dat hij zich niets aantrekt van traditionele rollenpatronen: net zo leuk zou ik het vinden als Lotte, Iris, Sanne en later mijn dochter zich eens als piraat of bouwvakker zouden verkleden. En als ze naast dansen, koekjes bakken, tekenen en kleien ook bijvoorbeeld leren judoën, hutten bouwen of met technisch lego spelen. Iets waarop ik de kans iets groter acht als er naast de juffen, ook eens een meester rond zou lopen. Vijf jaar na de ontmaskering van Robert M. en diens gruweldaden, is het aantal mannelijke medewerkers op kinderdagverblijven echter gedaald tot een schamele 1%. Terwijl mannen momenteel een ongekende emancipatieslag doormaken als het gaat om hun betrokkenheid bij het grootbrengen van kinderen, is het kinderdagverblijf meer dan ooit een vrouwenbolwerk. Hoog tijd om daar verandering in te brengen.
Al in de zwangerschapsfase is de rol van de man het niveau van het behangen van de babykamer en het in elkaar zetten van de wieg immers ver ontstegen. Mannen gaan mee naar de echo’s, puffen braaf mee tijdens de partneravond van de zwangerschapsgym of volgen zelfs een volledige cursus ‘samen zwanger’, en knikken met een ernstig gezicht als de verloskundige vertelt over ontsluitingsfases en persweeën. Als de baby direct na de geboorte om welke reden dan ook niet op de borst van de moeder kan worden gelegd, wordt vaderlief geacht zijn t-shirt uit te trekken en dat o zo cruciale eerste hechtingsuurtje op zich te nemen. Zijn tweede gratis vrije dag besteedt de man doorgaans aan een lesje luiers verschonen door de kraamhulp en het helpen van de moeder om het kind op de juiste manier aan te leggen of het flesje te geven. Ook voor de man begint de binding met het kind op dag één.
Door het wegvallen van de traditionele rollenpatronen is de man bovendien meer dan ooit betrokken bij de opvoeding. Des te beter, want onderzoek na onderzoek wijst uit dat de rol van mannen – uiteraard mits er sprake is van een man in het gezin – cruciaal is voor de ontwikkeling van kinderen. Vaders zouden over het algemeen meer nieuwsgierigheid en ondernemingslust bij kinderen aanmoedigen dan moeders. De wat wildere (buiten)spelletjes, waar mannen van nature doorgaans meer voor te porren zijn dan vrouwen, zouden het onderzoeken en afwegen van risico’s bevorderen, evenals autonomie. Vaders zouden nog meer dan moeders voor het kind de schakel vormen met de buitenwereld. Tegelijkertijd zijn mannen even goed als vrouwen in staat om warmte, liefde en verzorging te bieden, iets dat allang geen verrassing meer mag heten. Proefondervindelijk kan ik dit in ieder geval alleen maar bevestigen.
Ook op de basisschool wordt gesnakt naar meesters. In Amsterdam pleitten zelfs de lokale PvdA en D66 in december vorig jaar voor meer mannen in het basisonderwijs en noemden de partijen het ‘problematisch’ voor zowel jongens als meisjes dat kinderen vrijwel alleen les krijgen van vrouwen en nauwelijks een ‘mannelijk rolmodel’ hebben.
Maar terwijl de roep om mannen thuis en op de basisschool alleen maar luider klinkt, blijft het kinderdagverblijf vreemd genoeg haast kritiekloos het domein van de vrouw. Gevolg is dat kinderen daar met vrijwel alleen typisch vrouwelijke eigenschappen en opvoedmethoden worden geconfronteerd, en daarmee de voordelen missen die de diversifiëring van de opvoeding thuis en op de basisschool met zich meebrengt. Een gemiste kans, aangezien veel kinderen daar toch een substantieel deel van de week doorbrengen. Vijf jaar na Robert M. is het dan ook tijd om de – destijds overigens begrijpelijke – angst voor mannen op het kinderdagverblijf over boord te zetten en werk te maken van meer mannen in de kinderopvang. Zodat de prinsesjes, zowel Pieter als de meisjes, misschien ook eens zien hoe leuk het is om politieagent te spelen.
De oudercommissie van het kinderdagverblijf van mijn dochter heeft overigens na rijp beraad besloten dat mannelijke pedagogisch medewerkers welkom zijn; maar dan alleen mannen die in vaste dienst zijn bij de organisatie, géén uitzendkrachten: die konden immers minder goed worden gescreend.
Vervang in bovenstaande zin voor de grap het woord ‘man’ eens door ‘vrouw’ en plaats hem in de context van bijvoorbeeld de bouw- of financiële wereld. Precies.
Dit artikel is op 20 mei 2015 gepubliceerd in NRC Next en op 21 mei 2015 in NRC Handelsblad
